سفینه های فضایی چه سالی به وجود آمد؟
سفینه‌های فضایی (Spacecraft) وسایل نقلیه‌ای هستند که برای سفر در فضا طراحی شده‌اند. این سفینه‌ها می‌توانند سرنشین‌دار (مانند شاتل‌های فضایی) یا بدون سرنشین (مانند کاوشگرهای مریخ) باشند. تاریخچه آن‌ها از اواسط قرن بیستم آغاز شد و با رقابت فضایی بین آمریکا و شوروی شتاب گرفت. در ادامه، به صورت chronological و با جزئیات کلیدی مرور می‌کنیم:
دهه ۱۹۵۰: آغاز عصر فضا
| سال | رویداد | توضیح |
|---|---|---|
| ۱۹۵۷ | اسپوتنیک ۱ (شوروی) | اولین شیء ساخت بشر در مدار زمین. یک کره فلزی ساده با فرستنده رادیویی. |
| ۱۹۵۸ | اکسپلورر ۱ (آمریکا) | اولین ماهواره آمریکایی؛ کشف کمربندهای ون آلن. |
این دوره بیشتر به ماهواره‌ها اختصاص داشت، نه سفینه‌های سرنشین‌دار.
دهه ۱۹۶۰: اولین انسان‌ها در فضا
| سال | سفینه | کشور | دستاورد |
|---|---|---|---|
| ۱۹۶۱ | وُستوک ۱ | شوروی | یوری گاگارین، اولین انسان در فضا (یک دور کامل زمین). |
| ۱۹۶۱ | مرکوری-رداستون ۳ | آمریکا | آلن شپارد، اولین آمریکایی در فضا (پرواز زیرمداری). |
| ۱۹۶۲ | مرکوری-اتلس ۶ | آمریکا | جان گلن، اولین آمریکایی در مدار زمین. |
| ۱۹۶۳ | وُستوک ۶ | شوروی | والنتینا ترشکووا، اولین زن در فضا. |
| ۱۹۶۵ | جمینای ۳ | آمریکا | اولین پیاده‌روی فضایی (الکسی لئونوف، شوروی). |
برنامه‌های وُستوک (شوروی) و مرکوری (آمریکا) پایه‌های اولیه سفر سرنشین‌دار بودند.
دهه ۱۹۶۰–۱۹۷۰: مسابقه به ماه (برنامه آپولو)
| مأموریت | سال | دستاورد |
|---|---|---|
| آپولو ۸ | ۱۹۶۸ | اولین گردش انسان به دور ماه (بدون فرود). |
| آپولو ۱۱ | ۱۹۶۹ | نیل آرمسترانگ و باز آلدرین: اولین قدم روی ماه (“یک قدم کوچک برای انسان…”). |
| آپولو ۱۳ | ۱۹۷۰ | انفجار در مسیر؛ بازگشت ایمن (فیلم معروف). |
| آپولو ۱۷ | ۱۹۷۲ | آخرین مأموریت سرنشین‌دار به ماه (تا امروز). |
ساترن ۵: قدرتمندترین موشک تاریخ (تا ۲۰۲۵).
دهه ۱۹۷۰–۱۹۸۰: ایستگاه‌های فضایی و شاتل‌ها
| سفینه / ایستگاه | کشور | سال | توضیح |
|---|---|---|---|
| سالوت ۱ | شوروی | ۱۹۷۱ | اولین ایستگاه فضایی. |
| اسکای‌لب | آمریکا | ۱۹۷۳ | تنها ایستگاه فضایی آمریکا (تا ISS). |
| شاتل فضایی کلمبیا | آمریکا | ۱۹۸۱ | اولین شاتل قابل استفاده مجدد. |
| میر | شوروی | ۱۹۸۶–۲۰۰۱ | طولانی‌ترین ایستگاه فضایی مداوم (۱۵ سال). |
شاتل‌های فضایی (Columbia, Challenger, Discovery, Atlantis, Endeavour) بیش از ۱۳۰ مأموریت انجام دادند.
دهه ۱۹۹۰–۲۰۰۰: همکاری بین‌المللی و کاوشگران رباتیک
| پروژه | سال | دستاورد |
|---|---|---|
| ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) | ۱۹۹۸–اکنون | همکاری ۱۵ کشور؛ بزرگ‌ترین ساختار فضایی. |
| پت‌فایندر و سُرنر | ۱۹۹۷ | اولین ربات متحرک روی مریخ. |
| کاسینی-هویگنس | ۱۹۹۷–۲۰۱۷ | مطالعه زحل و قمر تیتان. |
دهه ۲۰۱۰–۲۰۲۰: عصر خصوصی‌سازی و بازگشت به ماه
| شرکت / پروژه | سال | دستاورد |
|---|---|---|
| اسپیس‌ایکس – فالکن ۹ | ۲۰۱۰ | اولین موشک قابل استفاده مجدد تجاری. |
| دراگون (Crew Dragon) | ۲۰۲۰ | اولین سفینه خصوصی سرنشین‌دار به ISS. |
| استارشیپ | در حال توسعه | بزرگ‌ترین سفینه تاریخ (برای مریخ). |
| آرتمیس (ناسا) | ۲۰۲۴–۲۰۲۶ | بازگشت انسان به ماه (اولین زن و نفر رنگین‌پوست). |
| چانگ‌ئه ۵ | ۲۰۲۰ | چین: اولین نمونه‌برداری از ماه پس از ۴۴ سال. |
کاوشگران برجسته بدون سرنشین
| کاوشگر | مقصد | سال رسیدن | دستاورد |
|---|---|---|---|
| وویجر ۱ و ۲ | فضای میان‌ستاره‌ای | ۱۹۷۷ (اکنون) | هنوز فعال؛ خارج از منظومه شمسی. |
| نیوهورایزنز | پلوتو | ۲۰۱۵ | اولین تصاویر نزدیک از پلوتو. |
| جونو | مشتری | ۲۰۱۶ | مطالعه جو و میدان مغناطیسی. |
| پرseverance | مریخ | ۲۰۲۱ | جستجوی حیات + هلیکوپتر Ingenuity. |
خلاصه زمانی به صورت خط زمانی
text
۱۹۵۷ ← اسپوتنیک ۱
۱۹۶۱ ← گاگارین در فضا
۱۹۶۹ ← قدم روی ماه
۱۹۸۱ ← شاتل فضایی
۱۹۹۸ ← ISS
۲۰۱۲ ← فالکن ۹ قابل استفاده مجدد
۲۰۲۰ ← Crew Dragon
۲۰۲۴ ← آرتمیس ۱ (بدون سرنشین)
۲۰۲۶ ← آرتمیس ۳ (با سرنشین، برنامه‌ریزی شده)آینده (تا ۲۰۳۰)
- مأموریت‌های سرنشین‌دار به مریخ (اسپیس‌ایکس، ناسا، چین)
- ایستگاه‌های مداری خصوصی (Axiom, Starlab)
- استخراج منابع از ماه و سیارک‌ها
