تحولات جدید در قوانین فیفا برای فصل ۲۰۲۵/۲۶: گامی به سوی فوتبالی پویاتر

فیفا و هیئت بین‌المللی فوتبال (IFAB) هرساله تغییراتی در قوانین بازی فوتبال (Laws of the Game) اعمال می‌کنند تا این ورزش محبوب را عادلانه‌تر، سریع‌تر و جذاب‌تر کنند. برای فصل ۲۰۲۵/۲۶ (از ۱ ژوئیه ۲۰۲۵)، قوانین جدید با تمرکز بر کاهش اتلاف وقت، بهبود فناوری VAR و افزایش شفافیت معرفی شده‌اند. این تغییرات در جام جهانی باشگاه‌های فیفا ۲۰۲۵ (۱۴ ژوئن تا ۱۳ ژوئیه ۲۰۲۵ در آمریکا) به طور کامل اجرا شدند. در ادامه، مهم‌ترین تغییرات به‌صورت خلاصه و با جزئیات ارائه شده است:

۱. قانون جدید زمان نگه‌داری توپ توسط دروازه‌بان (قانون ۱۲.۲)

• تغییر: دروازه‌بان‌ها فقط ۸ ثانیه فرصت دارند تا توپ را پس از کنترل در دست نگه دارند (قبلاً ۶ ثانیه بود). اگر تخطی کنند، به جای ضربه غیرمستقیم، ضربه کرنر به تیم حریف داده می‌شود.
• هدف: کاهش اتلاف وقت که یکی از مشکلات اصلی بازی‌های مدرن است.
• تأثیر: آزمایش‌ها نشان داد این قانون زمان نگه‌داری توپ را تا ۵۰% کاهش داده و جریان بازی را روان‌تر کرده است. داوران با شمارش بصری (بالا بردن دست) به دروازه‌بان هشدار می‌دهند.

۲. محدودیت اعتراض به داور (قانون ۱۲ – رفتار غیرورزشی)

• تغییر: تنها کاپیتان تیم می‌تواند با داور درباره تصمیمات صحبت کند. سایر بازیکنان در صورت اعتراض، کارت زرد دریافت می‌کنند و در موارد شدیدتر ممکن است اخراج شوند.
• هدف: کاهش درگیری‌ها و اعتراضات گروهی که بازی را متوقف می‌کند.
• تأثیر: در لیگ‌های آزمایشی، اعتراضات ۳۰% کاهش یافت و داوران تمرکز بیشتری روی مدیریت بازی داشتند.

۳. بهبود فناوری VAR و شفافیت (قوانین ۶ و ۱۱)

• تغییرات کلیدی:
  • Football Video Support (FVS): سیستمی ساده‌تر و ارزان‌تر از VAR برای لیگ‌های کوچک‌تر، که ویدیوهای کلیدی را به داور نشان می‌دهد بدون نیاز به اتاق VAR کامل.
  • نمایش ری‌پلی در استادیوم: تصمیمات VAR روی صفحه‌های بزرگ استادیوم نمایش داده می‌شود (بدون صدای گفت‌وگوی داور و VAR).
  • دوربین بدنی داوران (Body Cams): در برخی مسابقات (ابتدا سطوح پایه)، داوران دوربین سینه‌ای می‌پوشند و تصاویر کلیدی (مثل صحنه‌های گل یا پنالتی) پس از بازی منتشر می‌شود.
  • آفساید نیمه‌خودکار با AI: آفساید فقط در صورتی اعلام می‌شود که فاصله مهاجم با مدافع بیش از ۱۰ سانتی‌متر باشد، برای کاهش خطاهای جزئی.
• هدف: افزایش دقت، کاهش تأخیر و بهبود تجربه هواداران.
• تأثیر: آزمایش‌ها در سال ۲۰۲۴ نشان داد دقت VAR به ۹۸% رسید و زمان توقف بازی ۲۰% کاهش یافت.

۴. تغییرات در تعویض و پنالتی (قوانین ۳ و ۱۴)

• تغییرات:
  • تعویض اضافی: در صورت مصدومیت جدی (مثل ضربه به سر) پس از ۵ تعویض مجاز، تیم می‌تواند تعویض ششم انجام دهد بدون تأثیر بر محدودیت‌ها.
  • پنالتی دوبار لمس: اگر پنالتی‌زن به‌طور تصادفی توپ را دوبار لمس کند و گل شود، پنالتی تکرار می‌شود (نه باطل).
  • قانون “آرتتا”: اگر مربی یا نیمکت‌نشین برای تسریع بازی توپ را لمس کند (بدون دخالت عمدی)، فقط هشدار می‌گیرد نه جریمه.
• هدف: انعطاف بیشتر در شرایط اضطراری و کاهش مجازات‌های غیرمنصفانه.
• تأثیر: تعویض‌های اجباری ۱۵% افزایش یافت بدون ایجاد اختلال در جریان بازی.

۵. آزمایش‌های در حال اجرا برای آینده

• قانون آفساید جدید (پیشنهاد ونگر): آفساید فقط وقتی اعلام می‌شود که کل بدن مهاجم از مدافع جلوتر باشد. این قانون در حال آزمایش است و ممکن است در فصل‌های بعدی رسمی شود.
• کارت سبز: برای تشویق رفتارهای مثبت (مثل رعایت اصول جوانمردی). فعلاً در سطوح پایه آزمایش می‌شود.
• تعویض با تبلت: مربیان از تبلت برای اعلام سریع‌تر تعویض‌ها استفاده می‌کنند.

جدول خلاصه قوانین جدید

تأثیرات در سطح جهانی و ایران

این قوانین در جام جهانی باشگاه‌ها ۲۰۲۵ (با حضور تیم‌هایی مثل رئال مادرید، منچسترسیتی و احتمالاً یک نماینده از آسیا) به نمایش گذاشته شد. در ایران، فدراسیون فوتبال اعلام کرده که این قوانین از لیگ برتر خلیج فارس ۱۴۰۴/۱۴۰۵ به‌طور کامل اجرا می‌شوند، هرچند چالش‌هایی مثل کمبود تجهیزات VAR در برخی استادیوم‌ها ممکن است تأخیر ایجاد کند. در فضای مجازی (مثل X)، هواداران ایرانی از قانون محدود کردن اعتراض استقبال کرده‌اند، اما نگران اجرای ناقص VAR هستند.

جمع‌بندی

قوانین جدید فیفا برای فصل ۲۰۲۵/۲۶ با تمرکز بر سرعت، عدالت و شفافیت، فوتبالی جذاب‌تر را نوید می‌دهند. از کاهش اتلاف وقت تا استفاده از فناوری‌های نوین، این تغییرات می‌توانند تجربه بازیکنان و هواداران را بهبود دهند.