آیا قیمت بنزین در ایران افزایش می‌یابد؟
با توجه به شرایط فعلی اقتصادی ایران در مهرماه ۱۴۰۴ (اکتبر ۲۰۲۵)، بحث افزایش قیمت بنزین یکی از موضوعات داغ رسانه‌ها و فضای مجازی است. دولت مسعود پزشکیان و مجلس شورای اسلامی در حال بررسی سناریوهای مختلف هستند، اما هیچ تصمیم قطعی و رسمی برای افزایش فوری اعلام نشده. در ادامه، بر اساس گزارش‌های اخیر، پیش‌بینی‌ها و اظهارنظرهای رسمی، وضعیت را به صورت خلاصه توضیح می‌دهم:
وضعیت فعلی قیمت بنزین (مهر ۱۴۰۴)
- بنزین سهمیه‌ای: ۱۵۰۰ تومان به ازای هر لیتر (برای ۶۰ لیتر ماهانه با کارت سوخت).
- بنزین آزاد: ۳۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر.
- مصرف روزانه بنزین در ایران حدود ۱۰۰ میلیون لیتر است و ناترازی عرضه (تولید کمتر از مصرف) باعث نگرانی‌هایی شده که ممکن است به واردات بیشتر و فشار بر بودجه منجر شود.
این قیمت‌ها از آبان ۱۳۹۸ (نوامبر ۲۰۱۹) بدون تغییر اساسی باقی مانده‌اند، در حالی که تورم سالانه حدود ۳۰-۴۰ درصد بوده است.
دلایل احتمالی افزایش قیمت
- ناترازی انرژی: ایران روزانه حدود ۱۰-۱۵ میلیون لیتر بنزین وارد می‌کند که هزینه‌ای حدود ۶ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۴ برآورد می‌شود. بدون اصلاح قیمت، قاچاق سوخت و مصرف بی‌رویه ادامه می‌یابد.
- کسری بودجه: بودجه ۱۴۰۴ حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان کسری دارد و دولت به دنبال جبران از طریق تعدیل حامل‌های انرژی است.
- تورم و هزینه تمام‌شده: هزینه واقعی تولید بنزین حدود ۸۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر تخمین زده می‌شود، اما یارانه‌ها آن را پایین نگه داشته.
- تأثیرات جهانی: تنش‌های منطقه‌ای (مانند درگیری‌های ایران-اسرائیل) باعث نوسان قیمت نفت شده، اما قیمت بنزین داخلی بیشتر به سیاست‌های داخلی وابسته است.
سناریوهای بررسی‌شده توسط دولت
دولت چهار سناریوی اصلی را در حال مطالعه دارد (بر اساس مصوبه هیئت وزیران در شهریور ۱۴۰۴):
- چندنرخی شدن بنزین: بنزین سهمیه‌ای ثابت بماند، اما بنزین مازاد بر سهمیه با نرخ بالاتر (مثلاً ۵۰۰۰-۶۰۰۰ تومان) عرضه شود.
- گسترش CNG (گاز فشرده): تشویق به استفاده از گازوئیل و CNG با افزایش فاصله قیمتی بنزین و گاز (تا آذر ۱۴۰۵).
- بنزین به ازای هر نفر: حذف سهمیه مقداری و تبدیل به اعتبار ریالی برای خانوارها.
- توسعه خودروهای برقی: تسهیل واردات و تولید خودروهای الکتریکی برای کاهش وابستگی به بنزین.
پیش‌بینی‌های کارشناسان (مانند مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی):
- سناریوی محتمل: افزایش ۳۰-۴۰ درصدی متناسب با تورم، یعنی بنزین آزاد به ۴۰۰۰-۵۰۰۰ تومان و سهمیه‌ای به ۲۰۰۰-۲۵۰۰ تومان.
- سناریوی بدبینانه: در صورت اصلاحات اقتصادی عمیق، بنزین آزاد تا ۸۰۰۰-۱۰۰۰۰ تومان (هزینه تمام‌شده واقعی).
اظهارنظرهای رسمی و رد شایعات
- دولت (علی احمدنیا، رئیس امور اطلاع‌رسانی): “دولت هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد.” این در پاسخ به ادعای حمید رسایی (نماینده مجلس) است که گفته بود بنزین سهمیه‌ای به ۵۵۰۰ تومان می‌رسد (با اضافه کردن هزینه حمل و جایگاه‌داران).
- مجلس (محمد بهرامی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی): “نرخ بنزین برای ۱۴۰۴ مانند نرخ‌های فعلی است و سازوکاری برای افزایش یا سه‌نرخی شدن وجود ندارد.”
- وزیر نفت (محسن پاک‌نژاد): تمرکز بر واردات “بنزین سوپر” خصوصی با قیمت بالاتر (بدون تغییر در بنزین معمولی).
تأثیرات احتمالی افزایش
- مثبت: کاهش مصرف (تا ۲۰%)، مقابله با قاچاق (حدود ۲۰ میلیون لیتر روزانه)، و صرفه‌جویی ارزی.
- منفی: افزایش ۱۰-۲۰ درصدی قیمت کالاها (به دلیل حمل‌ونقل)، فشار بر اقشار کم‌درآمد، و خطر اعتراضات (مانند آبان ۹۸).
جمع‌بندی
در حال حاضر (مهر ۱۴۰۴)، قیمت بنزین افزایش نمی‌یابد و دولت بر تکذیب شایعات تأکید دارد. اما با توجه به ناترازی و بودجه، احتمال افزایش تدریجی در بودجه ۱۴۰۵ (از ابتدای سال آینده) بالاست – شاید ۲۰-۳۰ درصدی. اگر سناریوی CNG یا برقی موفق باشد، فشار کمتری وارد می‌شود. پیشنهاد: برای صرفه‌جویی، از حمل‌ونقل عمومی یا CNG استفاده کنید.
