نادیا زکالوند: آلودگی هوا عمدتا به سوخت‌های فسیلی برمی‌گردد. به حرکت درآوردن انواع خودروها، تامین نیروی کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها و هر فعالیتی که موجب سوزاندن چوب یا سوخت‌های فسیلی شود، هوای محیطی را که در آن زندگی می‌کنیم، به‌شدت آلوده می‌کنند.
متاسفانه با وجود تلاش‌هایی که برای بهبود هوای کره خاکی‌مان انجام می‌شود، هنوز به حدی نرسیده‌ایم که بتوانیم بگوییم بحران آلودگی هوا را از سر گذرانده‌ایم.
شرکت فناوری زیست‌محیطی آلمانی آی‌کیوایر (IQAir) که در سوئیس و حوزه بهبود کیفیت هوا فعال است، هر سال فهرست آلوده‌ترین کشورهای جهان را اعلام می‌کند. در ادامه ۵ کشور از آلوده‌ترین کشورهای دنیا را نام برده‌ایم:
۱. بنگلادش
آلوده‌ترین کشور در این فهرست، بنگلادش است. این کشور با چالش مهم زیست‌محیطی روبه‌روست و سطوح هشداردهنده آلودگی در آن چنان بالاست که شهروندانش را در خطر بیماری و مرگ‌های زودرس قرار داده است. درواقع ۵۵ درصد از مردم این کشور دچار مرگ زودرس شده‌اند.
آلودگی هوای بنگلادش بیشتر ناشی از فعالیت‌های انسانی، از جمله انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌دلیل پخت‌وپز با سوخت جامد، پساب‌های صنعتی و رواناب‌های کشاورزی است.
۲. پاکستان
دومین کشور آلوده جهان، پاکستان است. سرعت بالای صنعتی شدن، شهرنشینی و رشد جمعیت، مقدار آلودگی هوا در این کشور را تا حد چشمگیری افزایش داده است. بخش صنعت پاکستان، مانند صنایع سیمان، فولاد و نساجی، سهم بالایی در آلوده‌کنندگی هوا دارند. این بخش مسئول انتشار اکسید نیتروژن، مونوکسید کربن، هیدروکربن و انواع ترکیبات مواد آلی به جو زمین است.
از طرفی شیوه‌های کشاورزی در این کشور، چون سوزاندن بقایای محصولات و زیست‌توده و به‌کارگیری سوخت‌های بی‌کیفیت، مشکل آلودگی را چند برابر کرده است.
منابع مالی و انسانی محدود پاکستان و رشد سریع جمعیت، دولت پاکستان را در رسیدگی موثر به موضوع آلودگی ناتوان کرده است.
۳. هند
هند به داشتن میراث غنی و رشد سریع اقتصادی معروف شده است، به دلیل ریشه‌های متنوع فرهنگی به این کشور، سرزمین ۷۲ ملت گفته می‌شود، اما متاسفانه به همین اندازه هم به بالا بودن سطح آلودگی هوا در آن مشهور شده است. سالانه حدود ۷ میلیون نفر در این کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از وسایل نقلیه، زباله‌های صنعتی، پخت‌وپز، بخش ساخت‌وساز، تولید برق از عمده ترین عوامل ایجاد آلودگی هوا در این کشور هستند.
از آنجایی‌که هند برای تولید برق، به گاز، نفت و زغال وابسته است، سالانه بیش از ۲.۶۵ میلیارد تن دی‌اکسید کربن به جو منتشر می‌کند.
دولت هند برای کنترل آلودگی هوا، تولید و استفاده از محصولات پلاستیکی یکبار مصرف را ممنوع اعلام و به‌کارگیری سوخت زغال را محدود کرده است.
۴. تاجیکستان
تاجیکستان در قلب آسیای مرکزی قرار دارد و جغرافیای منحصربه‌فرد این کشور مانند کوه‌ها و بیابان‌های وسیع، جهانگردهای بیشماری را به خود جلب می‌کند. اما این کشور از نظر آلودگی هوا، در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد. بررسی‌ها نشان داده، ۱۹ درصد از مرگ‌ومیرها در این کشور ناشی از هوای آلوده است.
یکی از عوامل اصلی آلودگی در تاجیکستان، مدیریت ضعیف زباله‌ها و مواد شیمیایی است. این کشور سالانه بیش از ۲ میلیون تن زباله تولید می‌کند.
همچنین وابستگی این کشور به تولید زغال و سیمان، آلودگی هوا را به‌شدت افزایش داده است.
دولت تاجیکستان برای رفع مشکلات آلودگی با برنامه‌های مختلف زیست‌محیطی سازمان بین‌الملل همکاری‌هایی انجام داده اما هنوز در بهبود کیفیت هوای کشور ناتوان است.
۵. بورکینافاسو
پنجمین کشور آلوده جهان در بررسی شرکت آی‌کیوایر، بورکینافاسو در غرب آفریقاست. از اصلی‌ترین عوامل آلودگی در این کشور، فعالیت‌های بخش‌های اجتماعی-اقتصادی از جمله، کشاورزی، انرژی و صنعت است. عامل دیگر، تداوم نرخ بالای بیماری‌های عفونی و واگیردارست.
آلودگی آب در این کشور هم یکی از چالش‌های اصلی دولت بورکینافاسوست. استفاده از کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌ها در سطح وسیع منجر به آلودگی آب شده است.
دولت برای کاهش آلودگی هوا در این کشور، پروژه‌های مختلف مانند مدیریت پسماند و استفاده از سوخت‌های تمیزتر برای پخت‌وپز را اجرا کرده است. اما هنوز نتوانسته از سطح آلودگی هوا و آب در این کشور بکاهد.
منابع:
۲۳۳۲۳۳
