بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری در روز چهارشنبه (مدظله العالی ) سه سناریو در سوریه محتمل است:

• تشکیل دولت موقت در سوریه، این سناریو احتمال وقوع بیشتری دارد. جولانی ابتدا دولت موقت تشکیل می‌دهد چنانچه وفاق ملی تشکیل شود و گروه‌های مختلف با هم هماهنگ شوند، در گام بعدی دولت دموکراتیک از طریق رفراندوم برگزار می‌شود. چنانچه اختلاف بین گروه‌ها زیاد شود و وحدت ایجاد نشود، ممکن است سوریه تجزیه شود.

• برگزاری رفراندوم و تشکیل دولت دموکراتیک. این سناریو در کوتاه مدت ممکن نیست چون هنوز گروه‌های مختلف به اجماع و توافق نرسیده اند.

• عدم اجماع و عدم توافق گروه‌های مختلف و تجزیه سوریه. رفتارشناسی از عملکرد و مواضع جولانی طی ۱۰ روز گذشته بیانگر این است که در داخل به دنبال اجماع سازی و ائتلاف است و احتمالا از ظرفیت تمام گروه‌ها برای تشکیل دولت استفاده می کند. در روابط بین‌الملل هم تا کنون مخالفت خود را با هیچ کشوری اعلام ننموده است، به همین دلیل سناریو تجزیه هم ضعیف است.

جمع بندی:

جمهوری اسلامی ایران باید از طریق دیپلماسی پنهان با گروه‌ها مختلف سوریه ارتباط برقرار نموده و بطور مداوم به آنها گوشزد نماید که ترکیه، اسرائیل و آمریکا به دنبال تجزیه سوریه هستند، چنانچه سوریه تجزیه شود بازی باخت- باخت برای ایران و جولانی و از طرف دیگر یک بازی برد- برد برای ائتلاف ترکی- عبری- آمریکایی خواهد بود. بنابراین دستگاه دیپلماسی نباید منفعل باشد به هر طریق ممکن باید برای جولانی و گروه‌های سوریه بحث تجزیه سوریه را تقویت نماید و به جولانی اعلام نماید که ایران تمام قد در کنار سوریه خواهد بود تا تجزیه انجام نشود. ایران باید به جولانی اعلام نماید که ما در زمان بشار اسد به دنبال حفظ یکپارچگی سوریه بوده ایم و الان هم در کنار شما به دنبال حفظ یکپارچگی سوریه هستیم. در واقع ایران باید بگوید راهبرد ما در سوریه همواره حفظ یکپارچگی سوریه است تا از این طریق منافع مشترک بین ایران و سوریه ایجاد شود. پس از ایجاد منافع مشترک باید ایران با جولانی توافق کند که اسرائیل را از جولان خارج کند، به عبارتی دیگر حضور نظامی اسرائیل در سوریه را بعنوان تهدید مشترک دو کشور سوریه و ایران تعریف کند تا هر دو کشور برای دفع تهدید اقدام مشترک نمایند، پس ابتدا باید منافع مشترک یعنی ممانعت از تجزیه را تعریف کرد و در پس آن مقابله با تهدید مشترک یعنی خروج اسرائیل از سوریه انجام شود. با توجه به بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه مناطق اشغال شده سوریه توسط جوانان سوری آزاد خواهد شد، این پیام بیانگر این است که اسرائیل اشغالگر تهدید مشترک ایران و سوریه است و جوانان سوری بمنظور جلوگیری از تجزیه سوریه به اذن الله اسرائیل را از سوریه خارج می‌کنند.

کارشناس مسائل غرب آسیا

۲۱۲۱۲