به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، پرسشی از آیت الله جوادی آملی در مورد موسیقی های رایج شده است که به نقل از سایت تبیان می خوانید:
سوال: به نظر شما، موسیقی های متداول چه تأثیری بر روان آدمی می گذارد؟
پاسخ: ابن سینا رحمه الله علیه در کتاب نمط نهم اشارات و تنبیهات خود می نویسد: گاهی عارف آهنگ ملایم نیاز دارد تا او را موعظه کند.
در درس مرحوم الهی قمشه ای (قدس سرّه)، وقتی به این قسمت از شرح اشارات رسیدیم (سه نفر در آن درس حاضر بودیم، پس از درس از استاد اجازه گرفتیم تا جناب آقای ربّانی خراسانی که از علمای بزرگ تهران بود (یکی از آن سه نفر)، هر شب پس از درس، یکی از غزل های استاد را برای ما بخوانند که ایشان هم اجازه دادند.
گاه مناجات یک جوان را اداره می کند. گاه نیز یک غزل یا قصیده، کمبودهای درونی او را ترمیم می کند؛ امّا لذت غزل هرگز در ترانه یافت نمی شود. ترانه لذتی کاذب ایجاد می کند؛ اما غزل شهدی است که لذت صادق را به همراه دارد و تا پایان عمر با انسان همراه است. غزل های حافظ و سعدی چنین است.
به هر حال، اگر کسی خود را با ترانه سرگرم کند، در سنین بالاتر، خود متوجه می شود که با ذائقه او هماهنگ نیست، در حالی که انسان با مناجات و غزل انس دیگری دارد. غزل حافظ همیشه می ماند و هر چه سن بالاتر برود،انسان با آن بیشتر مأنوس می شود.
همه می دانیم که آهنگ های طرب انگیز خوی حیوانی را در ما زنده می کند. آهنگ هایی که فرشته مَنِشی را در آدم احیا می کند، به انسان سبکباری می دهد و بشر را از شهوت و غضب دور می کند نیز می شناسیم. به آهنگ های مشکوک گوش نمی دهیم.
از این نظر موسیقی بر سه قسم است:
۱. موسیقی هایی که حالتی روحانی در انسان ایجاد می کند که اشکال ندارد.
۲. موسیقی هایی که به مجالس لهو و لعب اختصاص دارد و شهوت را تحریک می کند که این دسته نامشروع است.
۳. دسته ای از موسیقی ها هم مشکوک است، پس با داشتن راه صحیح، دیگر به دنبال مشکوک نمی رویم.
خواندن غزل ها و مناجات ها با صدای خوب، خصیصه ما ایرانیان است. ما ایرانیان به آواز بیش از نواختن علاقه داریم که بسیار خوب است و بیش از آن هم نیاز نیست.
در فرهنگ شیعی ما، مستحب است کسی که اذان می گوید، «صیّت»، یعنی خوش صوت باشد[۲] تا نیاز قوه سامعه تأمین شود. اشعار خوبی وجود دارد که اگر با صدای خوش خوانده شود، این نیاز انسان را تأمین می کند.
از طرفی، اشعاری که در اثر پیمودن این راه فرا گرفته، همه عمر برای او می ماند و هر چه سن بالاتر می رود، بهره او از این اشعار بیشتر می شود.
بر عکسش هم صادق است، وقتی که گوش به شنیدن اشعار پست و بی مایه عادت کرد این عادت در زندگی شخص جاری می شود بر نحوه صحبت کردن افراد، بر ارزش ها و رفتار افراد تأثیر مستقیم دارد.
گاهی یک ترانه سخیف ورد زبان ما می شود و از صبح تا شب مرتبا آن را تکرار می کنیم، چرا وقتی این قدر آنچه می شنویم بر رفتار ما تأثیر دارد، اشعار مثبت، سخنرانی های علمی، ادبی و اخلاقی گوش ندهیم؟
پی نوشت ها:
[۱] ر.ک: الاشارات و التنبیهات، ص ۳۶۰.
[۲] ر.ک: وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۴۱۰.
